Kolesterol : Yağdan Farklıdır !

Kolesterol yağa benzeyen fakat tamamen yağ olmayan bir maddedir.Yapısı ve organizmadaki fonksiyonu yağlardan farklıdır.Bazı durumda sağlık için yararlı bazı durumlarda da zararlıdır.

 

Kolesterol ve yağlar hayvansal kaynaklı besinlerde birlikte bulundukları ve organizmadaki görevleri ortak olduğu için çoğu zaman birbirleriyle karıştırılırlar.Yağlar gibi kolesterolün de birçok durumda zararlı etkisi söz konusudur.Kolesterol bazı hormonlar (örneğin östrojen) ve tüm hücrelerin yapısında bulunur.Ayrıca yağların emilimini sağlayan safranın bileşiminde yer alır.Ancak kanda düzeyinin çok yüksek olması kalp hastalıkları ile ilişkilidir.

 

Kolesterolü nasıl ayırt edersiniz?

 

Serum ve kan kolesterolü  kan dolaşımında, diyet kolesterolü ise besinlerde bulunan kolesterolü ifade eder.Kan kolesterol seviyelerini birçok faktör etkilemekle birlikte kolesterol vücuda iki kaynaktan alınır.

 

Vücudumuz ihtiyaç duyduğu kolesterolü kendi üretir. Tüm vücut hücreleri kolesterolü sentezleyebilmekle birlikte kolesterolün büyük bir kısmı karaciğerde üretilir. Kolesterol fazla üretildiğinde kalp hastalıklarına karşı risk oluşturur.Fazla olan kolesterol ya yağlara dönüştürülerek depolanır ya da arterlerde birikir.Yetişkinlerden farklı olarak bebek ve çocuklar vücutlarında yeterli kolesterolü üretemezler.Bu nedenle 2 yaşından küçük çocuklarda diyette yeterli kolesterol almaları önemlidir.

 

Kolesterol yalnızca yumurta,kırmızı et,kanatlı hayvan etleri,balık ve süt gibi hayvansal kaynaklı yiyecek ve içeceklerde bulunur.Hayvanlar vücutlarında kolesterol üretebilirler ama bitkiler üretemezler.Bu yüzden bitkisel hiçbir şeyde kolesterol bulunmaz.

 

Bazı bireylerde diyetle fazla kolesterol alımı kan kolesterolünün yükselmesine neden olur.Bu bireylerde diyet kolesterolünün ayarlanması gerekir.Diyet kolesterolü, kan kolesterol düzeyini doğrudan ve tek başına etkileyen bir faktör değildir.Diyetinizdeki yağ miktarı özellikle doymuş yağlar kan kolesterolünü diyetle alınan kolesterolden daha çok etkiler.

 

“İyi Kolesterol” – “Kötü Kolesterol”

 

Kolesterol için iyi kolesterol, kötü kolesterol diye ifadeler duymuşsunuzdur. Bu terimler besinlerdeki kolesterol için değil vücudumuzda kolesterolü taşıyan lipoproteinler için kullanılır.

 

Kolesterol su ile karışmadığı için kan dolaşımında tek başına taşınamaz.Protein ve yağlardan oluşan paketler içinde taşınır.Bu paketlere lipoproteinler denir ve kolesterolü vücut hücrelerine ulaştırır.Kan kolesterolünün hepsi düşük dansiteli ve yüksek dansiteli lipoproteinler içinde bulunur.

 

Yüksek dansiteli lipoprotein (HDL) kolesterol, dokulardaki kolesterolü yıkılmak üzere karaciğere taşır. HDL kolesterol iyi kolesterol olarak da bilinir ve kandaki seviyesinin yükselmesi kalp hastalıkları riskinin azalması ile ilintilidir.

 

Düşük dansiteli lipoprotein (LDL) kolesterol, karaciğerdeki kolesterolü dokulara taşır.Bu süreçte arter ve diğer kan damarları çeperlerinde depolanabilir.LDL kolesterol, kötü kolesterol olarak bilinir ve kandaki seviyesinin yükselmesi kalp hastalıkları riskinin yükselmesi ile ilişkilendirilir.

 

HDL ve LDL kolesterol yalnızca kan dolaşımında bulunur, besinlerde bulunmaz. Fakat kan LDL seviyesi tükettiğimiz besinlerden etkilenir.Eğer doymuş yağ ve kolesterol alımınız düşükse LDL seviyeniz de düşük seyreder.Eğer düzenli fiziksel aktivite yapıyorsanız HDL seviyenizi yükseltebilirsiniz.